Sinema ve Tiyatro Yazarlığı Arasında ki Farklar

(BİRİNCİ BÖLÜM)

Tiyatro oyunu ile Sinema senaryosu yazmak arasında temel farklar vardır. Genelde ikisinin de aynı olduğu sanılır ancak bu doğru bir yaklaşım değildir. Temel bağlamda ikisini birbirinden ayıran ana unsurlar bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi mekân –  uzam ilişkisidir. Sinemada istediğiniz mekânı ve uzamı yaratabilirsiniz ancak bu durum tiyatro sahnesinde mümkün değildir. Sinemada analitik düşünebilirsiniz ama tiyatroda pratik düşünmek zorundasınız. Bir sonraki sahneyi sürekli düşünmek zorundasınız. Çünkü sahnede, bir ışık kapanması ve açılmasıyla, başka bir sahne hemen oluşabilmek mecburiyetindedir. Yazarlık okurken sınıf arkadaşımın yazdığı oyunda şöyle bir bölüm vardı. İki adam sahnede evlerinin salonunda tartışırlar. Bu tartışma kavgaya dönüşür ve adamlardan birisi diğerine bir yumruk atar ve ışık kararır. Sahne aydınlandığında adamın gözü mosmordur. İşte bu mümkün değildir. Ne yazık ki arkadaşım henüz bunun farkında değildi. Yani şöyle ki bütün hayalinizi yaklaşık 13-14 metre kareye sığdırmak zorundasınız. Tiyatro da diyalog hayati önem taşır. Sinema ise tamamen anlatma göster düsturuna göre sağlanır. Bu sinemasının olmazsa olmaz ilk kuralıdır. Tiyatro ise bir anlatı işidir. Oyun yazarı bir hikâyeci olarak anlatmak istediği öyküyü en kolay ve herkesin anlayacağı şekilde basitçe anlatmakla mükelleftir. Ancak burada önemli bir mesele daha bulunmaktadır. Basit yazmayı kelime karşılığı olarak anlamak ve algılamak ölümcül bir hata olur.  Basit yazmak işin en zor kısmıdır ve bir ömür harcamanıza neden olabilir. Öğrenmesi de bir ömür sürer. Onca kitap, onca akademik makale vs hepsi basit yazabilmek içindir. Neyse konumuza dönelim.

Sinema yazarlığı ve tiyatro yazarlı arasındaki ikinci ayrımsa, karakter analizleridir. Tiyatro yazarlığında karakter yapılandırması başta belirlenmesi gereken önerme ve temaya uygun, doğru orantıda belirlenmeli ve ona göre şekillenmelidir. Sinema da ise; karakter değişir dönüşür ve sonunda olması istenilen kişiye dönüşür. Tiyatrodaysa, eğer önerme buna izin vermiyorsa karakter aynı kalabilir. Yani bir karakter tiyatroda önermenin esiridir. Örneğin Romeo Juliet eserinde Romeo dikkat ederseniz değişmez. Ne olursa olsun fikrinden ve düşüncesinden ödün vermez ve bedelini de canıyla öder. Çünkü o eserin önermesi şudur. Aşk yeri geldiğinde ölümü bile göze almaktır.